Rodzaje ropy na giełdzie – jakie są? Czym różnią się poszczególne typy?

Ropa naftowa należy do najpopularniejszych instrumentów finansowych wybieranych przez giełdowych inwestorów. Nawet jeśli nie lokują oni w niej swojego kapitału, to przynajmniej bardzo skrupulatnie śledzą spadki i wzrosty kursowe, które w przypadku tego aktywu potrafią być gwałtowne i spektakularne. Ropa elektryzuje traderów, gdyż jest niezwykle ważnym dla świata surowcem. Szczególnie teraz – w dobie toczącej się wojny w Ukrainie – jej znaczenie dla wielu branż i krajowych gospodarek należy określić wręcz jako kolosalne. Warto wiedzieć, że ropa występuje na rynkach finansowych w trzech głównych rodzajach i najczęściej typy te mają różne ceny. Dlaczego? Czym różnią się poszczególne odmiany ropy?

Ropa naftowa, określana także jako olej skalny lub potocznie „czarne złoto” jest ciekłą kopaliną złożoną z mieszaniny naturalnych węglowodorów gazowych, ciekłych i stałych, dodatkowo zaprawionych niewielką ilością związków azotowych, tlenowych, siarkowych oraz zanieczyszczeniami organicznymi. Surowiec ten stanowi w gruncie rzeczy kombinację ponad 50 pierwiastków chemicznych. Wydobyty ma postać charakterystycznej, ciemnobrunatnej cieczy o wyrazistym zapachu. Ropa nie rozpuszcza się w dozie i jest palna. Ma ogromne znaczenie dla światowej gospodarki, gdyż stanowi fundament funkcjonowania przemysłu petrochemicznego, a na dodatek jest jednym z najważniejszych surowców energetycznych. Wykorzystuje się ją również w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.

Za względu, na jakie kryteria dzieli się ropę naftową?

Takich kryteriów jest kilka. Jednym z najważniejszych jest ciężar. Tu wyróżnia się ropę lekką (poniżej 825 kg na metr sześcienny), średnią (waga między 825 do 875 kg na metr sześcienny) oraz ciężką (powyżej 875 kg na metr sześcienny). W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że najbardziej cenione są ropy lekkie, gdyż z nich uzyskuje się więcej lżejszych frakcji.

Duże znaczenie dla jakości ropy ma zawartość siarki. Jeśli wynosi ona mniej niż 0,5 procent, mówi się wówczas o ropie słodkiej. Jeżeli jednak siarka stanowi ponad 0,5 procent składu, wówczas typ surowca określa się jako kwaśny. Ze względu na uniwersalne możliwości zastosowania, za nieco lepszą uważa się ropę słodką.

„Czarne złoto” może różnić się też składem chemicznym. Tu wyróżnia się następujące typy:

• parafinową,
• naftenową,
• parafinowo-naftenową,
• aromatyczną,
• parafinowo-naftenowo-aromatyczną,
• parafinowo-aromatyczną.

Do tego dochodzi jeszcze określenie zawartości żywicy w składzie. Małożywiczna ropa ma jej w składzie mniej niż 17 procent. Do 35 procent mówi się o surowcu typowo żywicznym, a gdy zawartość żywicy przekracza 35 procent, wówczas ropa określana jest jako wysokożywiczna.

Istnieje też podział ze względu na zawartość parafiny. Gdy ropa krzepnie w temperaturze poniżej -16°C, jest surowcem niskoparafinowym. Jeśli proces krzepnięcia zachodzi w warunkach od -15 do około +20°C, olej skalny ma miano typowo parafinowego. Jeżeli natomiast krzepnięcie zachodzi typo powyżej 20 stopni, ropa jest klasyfikowana jako wysokoparafinowa.

Jak widać, liczba zmiennych dla poszczególnych odmian ropy jest dość duża. Aby więc uprościć schemat rozróżniania gatunku, surowcom z konkretnych złóż nadano międzynarodowe nazwy, które funkcjonują w giełdowym obiegu.

Ropa Brent

Brent jest marką ropy wydobywanej na Morzu Północnym. Jej główni producenci do Norwegia, Wielka Brytania oraz Rosja. To jeden z najważniejszych rodzajów „czarnego złota”. Stanowi niezwykle ważne dla świata źródło energii – stosuje się ją do wytwarzania benzyny, oleju napędowego czy paliwa lotniczego. Wykorzystuje się ją również do produkcji tworzyw sztucznych i chemikaliów. O tym, jak ropa Brent jest ważna dla świata, niech dowodzi fakt, że jej cena w jakimś stopniu określa ogólną kondycję globalnej gospodarki.

Brent to ropa bardzo uniwersalna – średnio gęsta i średnio słodka. Łatwo się ją przetwarza. Jako instrument finansowy bywa nierzadko wykorzystywana jako narzędzie spekulacyjne. Ceny ropy Brent w ostatnich latach ulegały dużym wahaniom, głównie przez ogromną podatność aktywu na aktualne trendy rynkowe, stosunek popytu do podaży, konflity zbrojne itd.

Ropa REBCO, znana jako URAL

Rosyjska ropa pochodząca głównie ze złóż ulokowanych w Zachodniej Syberii oraz na Uralu. To surowiec o średniej wadze, kwaśny, o zawartości parafin na poziomie 6 procent oraz wody i zanieczyszczeń na pułapie 0,5 procent. Handel ropą pod nazwą URAL odbywa się na giełdzie moskiewskiej. Okreśelnie REBCO (Russian Export Blend Crude) stworzono na potrzeby giełdy NYMEX. Ogólnie to ropa o niższej jakości od wspomnianego typu Brent. Zwykle też była dużo tańsza, a zależność ta znacząco pogłębiła się po ataku Rosji na Ukrainę.

West Texas Intermediate

Ropa WTI wydobywana jest na terenie USA, dokładnie w stanie Teksas, ale też w Oklahomie. Bardzo ceniona i uważana za wysokiej klasy. Jest lekka i ma niedużą zawartość siarki, dzięki czemu w procesie destylacji uzyskuje się z niej większą ilość np. benzyny czy oleju napędowego. WTI wyróżnia się także niską lepkością o stosunkowo niewielkim zanieczyszczeniem. Cena tej ropy stanowi podstawowy wskaźnik cen paliw w Stanach Zjednoczonych oraz w Kanadzie, Meksyku i w kilku krajach Ameryki Południowej. Wadą West Texas Intermediate jest wysoki koszt transportu surowca, który ostatecznie przekłada się na jego końcowy kurs rynkowy.

OPEC

Specjalnym rodzajem jest tzw. koszyk referencyjny OPEC wyliczany na podstawie średniej ważonej cen różnych odmian ropy sprzedawanych przez kraje członkowskie organizacji OPEC funkcjonującej od 1960 roku. W skład tego koszyka wchodzą Saharan Blend (Algieria), Minas (Indonezja), Iran heavy, Basra Light (Irak), Kuwair Export, Es Sider (Libia), Bonny Light (Nigeria), Qatar Marine (Katar), Arab Light (Arabia Saudyjska), Murban (Zjednoczone Emiraty Arabskie), BCF 17 (Wenezuela). Surowce z poszczególnych krajów różnią się od siebie składem chemicznym. Można tu znaleźć ropy zarówno lekkie, jak i ciężkie. Utrwaliło się jednak, że koszyk jest cięższy od surowca typu Brent. Charakteryzuje się też gorszymi parametrami. Nie oznacza to jednak, że nie ma żadnego znaczenia dla świata. OPEC ma duże rezerwy wydobywcze, co daje mu spora elastyczność podażową. W ten sposób organizacja jest w stanie pośrednio sterować tym, ile ropy trafia na rynek, co ostatecznie decyduje o cenach surowca.