Zatrudnienie nauczycieli w polskich szkołach reguluje szczegółowo rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 10 września 2002 r. dotyczące kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz sytuacji, w których dopuszczalne jest zatrudnianie osób bez wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli. Określa ono precyzyjnie, jakie warunki muszą spełniać osoby chcące podjąć pracę na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego.
W artykule dowiesz się:
Kogo uznaje się za nauczyciela według przepisów?
Za nauczyciela, w rozumieniu przepisów, uważa się nie tylko osoby prowadzące zajęcia edukacyjne, ale także wychowawców oraz innych pracowników pedagogicznych, wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela. Oznacza to szeroką grupę zawodową objętą wymaganiami kwalifikacyjnymi.
Czym jest kurs kwalifikacyjny dla nauczycieli?
Kurs kwalifikacyjny to specjalistyczne szkolenie prowadzone przez placówkę doskonalenia nauczycieli, zakład kształcenia nauczycieli lub inną uprawnioną jednostkę. Kurs taki musi być zgodny z obowiązującymi przepisami dotyczącymi rodzajów, organizacji i funkcjonowania placówek doskonalenia nauczycieli. Ukończenie kursu kwalifikacyjnego jest jedną z dróg uzyskania uprawnień do nauczania określonego przedmiotu lub prowadzenia zajęć edukacyjnych.
Na czym polega przygotowanie pedagogiczne?
Przygotowanie pedagogiczne to nabycie niezbędnej wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki oraz dydaktyki szczegółowej, powiązanej z kierunkiem lub specjalnością kształcenia oraz praktyką pedagogiczną. Zgodnie z rozporządzeniem, przygotowanie pedagogiczne musi obejmować minimum 270 godzin zajęć teoretycznych i co najmniej 150 godzin praktyk. W przypadku nauczycieli praktycznej nauki zawodu wymagany wymiar zajęć z pedagogiki wynosi nie mniej niż 150 godzin. Dowodem posiadania kwalifikacji jest dyplom uczelni wyższej, ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli lub świadectwo ukończenia pedagogicznego kursu kwalifikacyjnego.
Kierunek studiów zbliżony do nauczanego przedmiotu – kto decyduje?
Jako kierunek (lub specjalność) zbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć uznaje się ten, który zapewnia wystarczającą wiedzę merytoryczną z danego zakresu. Ostateczną decyzję, czy dany kierunek lub specjalność spełnia te kryteria, podejmuje kurator oświaty na podstawie przedstawionych dokumentów oraz programu studiów.
Co to jest zakład kształcenia nauczycieli?
Zakład kształcenia nauczycieli obejmuje takie placówki jak: kolegia nauczycielskie, nauczycielskie kolegia języków obcych, studia nauczycielskie, pedagogiczne studium techniczne, studium wychowania przedszkolnego i studium nauczania początkowego. Ukończenie takiej jednostki jest potwierdzeniem uzyskania przygotowania pedagogicznego wymagającego do pracy w szkole.
W jakich szkołach można zatrudnić nauczycieli bez wyższego wykształcenia?
Przepisy przewidują szczególne sytuacje, w których możliwe jest zatrudnienie nauczycieli nieposiadających wyższego wykształcenia lub nieukończonego zakładu kształcenia nauczycieli. Dotyczy to wybranych szkół lub przypadków określonych w rozporządzeniu – np. w sytuacji braku kandydatów spełniających standardowe wymagania. W każdym przypadku taka decyzja musi być zgodna z aktualnie obowiązującymi przepisami oraz uzasadniona dobrem szkoły i uczniów.
Dokumenty potwierdzające kwalifikacje nauczycieli
Podstawą do uznania kwalifikacji są:
-
dyplom ukończenia studiów wyższych,
-
dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli,
-
świadectwo ukończenia pedagogicznego kursu kwalifikacyjnego.
Wszystkie dokumenty powinny być zgodne z wymaganiami formalnymi, a w przypadku wątpliwości dotyczących kwalifikacji – ostateczną decyzję podejmuje kurator oświaty.
