W ostatnich latach temat ocen z przedmiotów takich jak religia czy etyka budzi wiele pytań wśród uczniów i rodziców. Od września 2024 roku obowiązują nowe przepisy, które wykluczają te przedmioty z obliczania średniej ocen. To jednak nie koniec zmian – w maju 2025 roku Trybunał Konstytucyjny uznał tę regulację za sprzeczną z konstytucją.
Co to oznacza w praktyce? Mimo orzeczenia sądu, szkoły nadal nie uwzględniają wyników z religii lub etyki przy wyliczaniu średniej. Oceny widnieją na świadectwach, ale nie wpływają na ogólne osiągnięcia ucznia. To ważna informacja szczególnie przed zakończeniem roku szkolnego.
Dlaczego sprawa jest tak kontrowersyjna? Wiele osób uważa, że takie rozwiązanie może wpływać na motywację do nauki tych przedmiotów. Inni podkreślają wagę równościowego traktowania wszystkich zajęć. W artykule przeanalizujemy aktualne przepisy oraz ich konsekwencje dla placówek edukacyjnych.
Przyjrzymy się też, jak zmiany prawne odbijają się na codziennej pracy nauczycieli. Wyjaśnimy, czy w przyszłości możemy spodziewać się kolejnych nowelizacji. Zapraszamy do lektury – odpowiedzi na najważniejsze pytania znajdziesz poniżej.
W artykule dowiesz się:
Nowelizacja przepisów oceniania: kontekst i zmiany
W marcu 2024 roku Ministerstwo Edukacji opublikowało kluczowe rozporządzenie. Dokument dotyczył zasad klasyfikowania promowania uczniów w szkołach publicznych. Nowe przepisy zaczęły obowiązywać od września 2024, wprowadzając istotne modyfikacje w systemie oceniania.
Głównym celem zmian było dostosowanie zasad do charakteru zajęć nieobowiązkowych. Minister edukacji podkreślał, że przedmioty fakultatywne nie powinny wpływać na ogólne wyniki nauki. Argumentowano to potrzebą zachowania równości między uczniami uczestniczącymi i rezygnującymi z tych lekcji.
Rozporządzenie w sprawie oceniania precyzyjnie określiło nowe reguły. Oceny z wybranych zajęć pozalekcyjnych pozostały na świadectwie, ale straciły wartość przy obliczaniu średniej. Decyzja spotkała się z różnymi reakcjami – część rodziców i nauczycieli uznała ją za sprawiedliwą.
Procedura legislacyjna przebiegła standardową ścieżką. Po konsultacjach społecznych dokument trafił do Dziennika Ustaw jako pozycja 438. Zmiana objęła wszystkie typy szkół publicznych w kraju, jednocześnie pozostawiając swobodę wyboru przedmiotów dodatkowych.
Czy religia wlicza się do średniej?
Aktualne regulacje wprowadzają istotne zmiany w traktowaniu przedmiotów dodatkowych. Od września 2024 roku oceny z zajęć takich jak religia lub etyka nie mają wpływu na ogólne wyniki nauki. Ministerstwo Edukacji wyraźnie zaznacza, że przedmioty te pełnią inną rolę niż obowiązkowe lekcje.
| Aspekt | Religia/Etyka | Inne przedmioty |
|---|---|---|
| Wpis na świadectwie | Tak | Tak |
| Wpływ na średnią | Nie | Tak |
| Warunek promocji | Nie dotyczy | Obowiązuje |
Uczniowie uczestniczący w zajęciach otrzymują standardową ocenę końcową. Nie pojawia się ona jednak w obliczeniach średniej rocznej. Dla osób rezygnujących z tych lekcji w rubryce widnieje pozioma linia.
Sytuacja prawna pozostaje dynamiczna. Mimo obowiązujących przepisów, wyrok Trybunału Konstytucyjnego z maja 2025 roku kwestionuje te zasady. Eksperci radzą śledzić komunikaty szkół i MEN.
W praktyce oznacza to, że słabsza ocena z religii lub etyki nie zablokuje promocji. Jednocześnie dobre wyniki nie poprawią ogólnej statystyki ucznia. Rozwiązanie budzi dyskusje o równości w systemie edukacji.
Wpływ wyroku TK na ocenianie religii/etyki
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 22 maja 2025 roku postawiło pod znakiem zapytania dotychczasowe praktyki szkół. Sędziowie jednogłośnie uznali, że wykluczanie ocen z przedmiotów dodatkowych z obliczeń statystyk ucznia narusza konstytucyjne zasady równości. Ten precedensowy wyrok sygnowany numerem U 11/24 wywołał lawinę pytań w środowisku edukacyjnym.
Kluczowym elementem uzasadnienia stała się konieczność konsultacji ze wspólnotami wyznaniowymi. Trybunał podkreślił, że każda modyfikacja dotycząca lekcji religii wymaga dialogu z Kościołami. Brak takich działań przed reformą z 2024 roku uznano za podstawę do unieważnienia przepisów.
- Oceny z etyki lub religii mogą odzyskać wpływ na ogólne wyniki
- Obowiązek współpracy MEN z organizacjami religijnymi przy zmianach
- Potencjalny wzrost znaczenia tych zajęć w oczach uczniów
Decyzja sądu konstytycyjnego tworzy wyzwanie dla ministra edukacji. Do września 2026 roku konieczne będzie opracowanie nowych rozwiązań uwzględniających stanowisko TK. Tymczasem szkoły działają w zawieszeniu – formalnie stosują stare przepisy, ale przygotowują się na rewizję systemu.
Eksperci zwracają uwagę na szerszy kontekst tej decyzji. Analogiczne zasady mogą w przyszłości objąć inne przedmioty fakultatywne, co zmieni oblicze polskiej edukacji. Rodzice i nauczyciele powinni śledzić komunikaty ministerstwa w nadchodzących miesiącach.
Rola oceny z religii/etyki w systemie oceniania
W polskiej szkole oceny z przedmiotów dodatkowych pełnią szczególną funkcję. Zgodnie z rozporządzeniem z czerwca 2023 roku, wyniki z lekcji religii lub etyki trafiają na świadectwo w specjalnie wyznaczonym miejscu. Znajdują się tuż po ocenie zachowania, co podkreśla ich odrębny status.
Uczniowie uczestniczący w zajęciach otrzymują standardową ocenę końcową. Nie wpływa ona jednak na:
- Promocję do następnej klasy
- Wynik ukończenia szkoły
- Klasyfikację w rankingach
W praktyce oznacza to, że nawet najsłabsza ocena z tych przedmiotów nie zablokuje awansu edukacyjnego. Dla osób rezygnujących z uczestnictwa przewidziano specjalne oznaczenie – pozioma kreska w odpowiedniej rubryce.
System ten łączy dwa ważne cele. Z jednej strony umożliwia dokumentowanie postępów w nauce religii lub etyki. Z drugiej – gwarantuje równość szans niezależnie od wyboru światopoglądowego.
Nauczyciele oceniają wiedzę i zaangażowanie według standardowych kryteriów. Wynik pełni jednak głównie rolę informacyjną. Taki model pozwala zachować neutralność szkoły publicznej wobec różnorodnych przekonań uczniów.
Stan prawny i rozporządzenia MEN dotyczące oceniania
Najnowszy komunikat Ministerstwa Edukacji z 11 czerwca 2025 roku potwierdza dotychczasowe zasady. Mimo wyroku Trybunału Konstytucyjnego, szkoły publiczne nadal stosują rozporządzenia o klasyfikowaniu uczniów. Dokumenty te precyzyjnie określają, które elementy wpływają na promocję do następnej klasy.
W myśl aktualnych przepisów, oceny z przedmiotów dodatkowych pozostają wyłącznie informacją opisową. Nie uczestniczą w tworzeniu statystyk ucznia ani nie decydują o ukończeniu szkoły. Ministerstwo podkreśla, że takie rozwiązanie chroni równość szans edukacyjnych.
Eksperci zwracają uwagę na konieczność dostosowania się do wytycznych TK do września 2026 roku. W tym czasie mają powstać nowe regulacje uwzględniające stanowisko wspólnot wyznaniowych. Tymczasem rodzice i uczniowie powinni regularnie sprawdzać komunikaty w szkolnym dzienniku elektronicznym.
Obowiązujące rozporządzenia gwarantują przejrzystość systemu oceniania. Każdy uczeń otrzymuje pełną informację o zasadach promowania przed rozpoczęciem roku szkolnego. To ważne narzędzie budowania zaufania między szkołą a społecznością uczniowską.
